22 Ιουλ 2016

Η Περμακουλτούρα και η Πολιτική

Ενα χρόνο μετά το απατηλό δημοψήφισμα όπου το όχι άλλαξε θέσεις με το ναι, ένα χρόνο μετά τη συνθηκολόγηση της (φερόμενης ως) αριστεράς "του οράματος και της ελπίδας" στις επιταγές των δανειστών (βλ. ευρωτοκογλύφων), ένα χρόνο μετά το σοκ της προδοσίας της αριστεράς (όπως το βιώσαμε αρκετοί από μας), συνειδητοποιούμε πλέον ολοκάθαρα οτι η Δεξιά και η Αριστερά είναι όψεις του ίδιου ακριβώς νομίσματος. Και οι δύο είναι παιδιά των ίδιων γονέων: του Καπιταλισμού και της Πατριαρχίας, θαυμάσια αλληλοσυμπληρούμενα κι ας φάνηκαν κάποια χρόνια τώρα να συγκρούονται ως προς τις αρχές τους (οι γονείς ξέρουμε οτι τα περισσότερα αδέρφια τσακώνονται όταν είναι μικρά, μέχρι να μεγαλώσουν ή να απειληθούν τα βασικά συμφέροντα της οικογένειας, οπότε και συσπειρώνονται).

Οπως έγραφα και σε παλαιότερο ποστ, σχετικά με τις αξίες που πηγάζουν από τη ζωή μας στη Γη σε αντιδιαστολή με τις αξίες που πηγάζουν από την κυρίαρχη δυτική ιδεολογία, για να  συνεχίσουμε να ζούμε ως είδος επάνω στον πλανήτη που βρεθήκαμε, θα πρέπει να αλλάξουμε μοντέλο σκέψης. Τόσο το μοντέλο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς βασίζονται στην αλόγιστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, στην παραδοχή οτι ο άνθρωπος έχει κάθε δικαίωμα να χρησιμοποιεί τα άλλα όντα με τα οποία συγκατοικεί - ο σημερινός δεξιοαριστερός οικονομολόγος ποτέ δεν συνυπολογίζει το κόστος των ποταμών, των δασών, των θαλασσών, των ορυκτών όταν κοστολογεί μία επιχείρηση ή ένα προϊόν. 
Ενα πλαστικό κουταλάκι στο σουπερμάρκετ κοστίζει κάτι λιγότερο από 3 λεπτά του ευρώ - αλλά πόσο κόστισε σε νερό (χρήση και δηλητηρίαση του υδροφόρου ορίζοντα για την εξόρυξη του πετρελαίου και απόβλητα χημικών διαδικασιών κατά την κατασκευή, κτλ), σε αέρα (πόσα κυβικά αέρια θερμοκηπίου), ή στην υγεία των εργαζομένων που συμμετείχαν στην κατασκευή και στη διανομή του; Και πόσο θα κοστίσει σε ζωές γλάρων που θα το φάνε στην παραλία που θα ξεβραστεί όταν θα το έχουμε πλέον πετάξει; 
Ακούω να μιλάμε για αναλογία φυράματος και ποσότητας παραγόμενων αυγών, αλλά οι έρμες οι κότες που θάβονται ζωντανές (ή, στις πιο "ανθρώπινες" φάρμες απλά θανατώνονται γιατί "είναι πολύ αδύνατες και σκληρές για να φαγωθούν") όταν συμπληρώσουν τις 80 εβδομάδες ζωής, τι γίνονται; Οι δεξιοαριστερή ιδεολογία που κυριαρχεί αφήνει τη ζωή απέξω, αφήνει απέξω τα κοινά αγαθά, αφήνει απέξω "τα παράπλευρα" γιατί δεν μπορεί να φανταστεί άλλο επιχειρησιακό μοντέλο. 

Τι λείπει;



Λείπει η φροντίδα της γης (μαζί με όλα της τα πλάσματα). Λείπει η ευγνωμοσύνη, λείπει η αγάπη, λείπει η δεοντολογία της ανταπόδοσης: τι δίνουμε στη Γη από όσα της παίρνουμε; Τόσο στη Δύση όσο και στη Ρωσία (και στην Ινδία, και στην Κίνα, και στην Αφρική, από όσα γνωρίζουμε) οι γαίες έχουν εκφυλιστεί μετά από 100-τόσα χρόνια μονοκαλλιέργειας, τεχνητών (χημικών) λιπασμάτων, και βαθιάς άρωσης. Οι πάλαι ποτέ "κομμουνιστικές" χώρες υποφέρουν ακριβώς τα ίδια.

Λείπει η φροντίδα του ανθρώπου, επίσης. Μα καλά, θα πείτε, ποιός καρπούται όλα αυτά τα αγαθά; Για ποιόν είναι αν όχι για την απόλαυση του ανθρώπου; Ο άνθρωπος δεν είναι μόνο η ύλη του σώματός του - είναι και τα συναισθήματα, και οι σκέψεις του, οι επιθυμίες και τα όνειρά του, είναι η υγεία του, η αυτοπραγμάτωσή του (ότι και να σημαίνει αυτό), είναι το νόημα της ζωής του. Ο δεξιοαριστερός είτε όλα αυτά τα εξιδανικεύει (άρα τα βγάζει από τη σφαίρα της "πραγματικότητας" προς χάριν του "ρεαλισμού") είτε τα αρνείται (διαλεκτικός υλισμός κτλ κτλ). Ναι, αλλά υπάρχουν. Και οφείλουμε να τα δούμε και να τα φροντίσουμε. Οταν νιώθουμε έλλειψη σε έναν τομέα, είτε το γνωρίζουμε είτε όχι, αναπόφευκτα προσπαθούμε να την ισορροπήσουμε με την πληθώρα (την υπερσυσσώρευση) σε κάποιον άλλον. Και κάπως έτσι γεννιέται η απληστία (με τα συνεπακόλουθά της, τη ζήλεια, το φόβο, τη βία, την εκμετάλλευση, την αλαζονεία...)

Η απληστία, πάλι, δεν επιτρέπει την ανακατανομή του πλεονάσματος (δίκαιη κατανομή). Πώς θα μοιραστούμε το πλεόνασμα της γνώσης μας, λ.χ. όταν φοβόμαστε οτι ο άλλος θα μας κλέψει την ιδέα και θα πλουτίσει από αυτήν; Η το πλεόνασμα των σταφυλιών μας όταν φοβόμαστε οτι δεν θα έχουμε αρκετά; Πώς θα μοιραστούμε τη γη με τα αγριογούρουνα και τους λύκους όταν φοβόμαστε οτι δεν θα έχουμε άλλα καύσιμα για τη σόμπα μας, ή χώρο για το τρίτο ή τέταρτο σπίτι μας; Πώς θα μοιραστούμε τα  κέρδη μας όταν η έλλειψη νοήματος στη ζωή που ζούμε μας σπρώχνει να θέλουμε να αποκτήσουμε κι άλλο υπολογιστή/αυτοκίνητο/σπίτι/ρούχα/εμπειρίες/επιχειρήσεις/ιστιοφόρο/κτλ; Κι άλλο, κι άλλο. Ολα για μας, τίποτα για όλους.



Λείπει η αντίληψη οτι η εργασία του ανθρώπου είναι ιερή, και θα έπρεπε να γίνεται σε συνθήκες ελευθερίας, ομορφιάς, υγείας, και γαλήνης. Λείπει η αντίληψη οτι η ζωή μας εξαρτάται από τις σχέσεις μας: με τη Γη, με το φυτικό και το ζωικό και το ορυκτό βασίλειο, με τους συνανθρώπους μας, με  τον εαυτό μας. Λείπει η αντίληψη οτι όλα μα ΟΛΑ είναι συνδεδεμένα, αλληλένδετα, ένα: οι επιστήμονες της οικολογίας εξηγούν το πώς η καταστροφή ενός δάσους μπορεί να προκαλέσει ξηρασίες ή καταρρακτώδεις βροχές σε περιοχές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Δεν πρόκειται ούτε για ρομαντισμό, ούτε για μεταφυσική: είναι γεωλογία, μετεωρολογία, γεωφυσική - επιστήμες που διδάσκονται στα πανεπιστήμια, πλάι-πλάι με την οικονομία (η οποία όλα αυτά τα απαξιώνει!).

Χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο: ένα μοντέλο που να ενσωματώνει τις λεγόμενες ηθικές αρχές της περμακουλτούρας (φροντίδα της γης - φροντίδα του ανθρώπου - δίκαιη κατανομή). Χρειαζόμαστε ένα νέο όραμα για τον κόσμο μας, γιατί το τρέχον μοντέλο, το τρέχον σύστημα δεν μας εξυπηρετεί πια καλά. Χρειάζεται να απομακρυνθούμε πέρα από το δίπολο Δεξιά-Αριστερά, γιατί έχει έρθει πλέον η ώρα να συνειδητοποιήσουμε αυτό το "ένα", τη σύνδεση και την αλληλοεξάρτησή μας ο ένας από τον άλλον - και από τον ίδιο τον πλανήτη που τόσο υπομονετικά (ακόμα) μας τρέφει και μας διδάσκει. Καιρός να πάρουμε το νέο μάθημα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου